Τούτες τις ώρες που οι πολλοί ψάχνουν απεγνωσμένα διέξοδο στο αδιέξοδο. Αυτές τις στιγμές που όλοι παρακολουθούν με αγωνία την αυξομείωση των δεικτών της οικονομίας. Σήμερα που οι ηγέτες μας αναζητούν αμήχανα στηρίγματα οικονομικής ανάκαμψης και δανεισμού με κατανόηση…

Τώρα που κάποιοι μελετούν αναλύσεις και συσχετισμούς της παγκόσμιας οικονομίας, για να ερμηνεύσουν την κατάρρευση μας, είναι ο καταλληλότερος καιρός να κοιτάξουμε πιο βαθιά. Πιο μακριά στον ορίζοντα. Να πάρουμε το βλέμμα μας από την τρέχουσα καθηλωτική ειδησεογραφία, που καθημερινά και διεξοδικά αναλίσκεται στο “τι” της οικονομικής μας δυσπραγίας, κι αφού αποτιμήσουμε ορθά και κατανοήσουμε το “γιατί” του αδιεξόδου μας, να κινηθούμε με συνέπεια προς τη διέξοδο του φαινομενικού αδιεξόδου.

Να ξαναβρούμε τα οράματα και τις προοπτικές μας. Όχι μόνο για να ορθοποδήσουμε οικονομικά, για να ξαναζήσουμε άνετε και καταναλωτικά, αλλά για να συνεχίσουμε μια πορεία που τραγικά σταματήσαμε και για να ξαναδώσουμε το φως και την ελπίδα σ’ ολόκληρη την οικουμένη, που καρτερεί από τη μικρή Ελλάδα μας τον ηγετικό και καθοδηγητικό της ρόλο.

Είναι πλέον καιρός. Είναι έσχατη ώρα όχι να οπισθοδρομήσουμε – όπως εσφαλμένα ίσως χαρακτηρίσουν κάποιοι αυτή την προοπτική – αλλά να ορθοδρομήσουμε. Να βαδίσουμε μπροστά, σε συνέχεια των βημάτων της Ιστορίας μας. Της Παραδόσεώς μας. Της Ορθοδόξου πίστεώς μας.

Είναι αλήθεια ότι χάθηκε αρκετός χρόνος. Ότι παραπλανήθηκαν αρκετοί νεοέλληνες, πιστεύοντας στη “νέα τάξη πραγμάτων” και αθετώντας την πίστη των προγόνων μας. Ότι αποπλανήθηκαν στην ευμάρεια και την καλοπέραση του ευδαιμονισμού.

Γιατί δεκαετίες τώρα μετατοπίσαμε τα ενδιαφέροντα και τις ελπίδες μας από τις αξίες και τον πλούτο της εθνικής μας παραδόσεως, και αλληθωρίσαμε σ’ ένα νέο τρόπο ζωής, επιδιώξεων και προοπτικών. Κι ας μαθαίναμε κάποτε μικροί απέξω τους στίχους του Πολέμη. Σαν να μην καταλάβαμε ποτέ τι αποστηθίζαμε. Σαν να μην πέρασε τίποτε μέσα μας από το μήνυμά του. Το χλευάσαμε μάλιστα κατόπιν, σαν παρωχημένο ιδεολογικό κατάλοιπο μιας περασμένης εποχής.

Τι είναι η Πατρίδα μας;
Μην είν’ οι κάμποι;
Μην είν’ ο ήλιος της που χρυσολάμπει;
Μην είναι κάθε της ρηχό ακρογιάλι
κάθε της θάλασσα, κάθε στεριά;

Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα
αρχαία μνημεία της χρυσή στολή
που η τέχνη εφόρεσε και το καθένα
μια δόξα αθάνατη αντιλαλεί;

Όλα Πατρίδα μας, κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι που ‘χουμε μες στην καρδιά
και κράζει μέσα μας εμπρός παιδιά

Κι όμως, πιστέψαμε κάποιους που μας είπαν ότι Πατρίδα είναι ο ανεκμετάλλευτος ορυκτός της πλούτος. Τα κοιτάσματα του μαύρου χρυσού, που θα μας κάνουν πλούσιους. Οι φυσικές ομορφιές της, που θα μας χαρίσουν τη βαριά βιομηχανία του τουρισμού. Η περίζηλη στρατηγική της θέση. Οι ισχυρές συμμαχίες, που θα μας διασφαλίσουν την ειρήνη και τις επενδύσεις και θ’ ανεβάσουν έτσι το βιοτικό μας επίπεδο. Όλα με την προοπτική του πλούτου. Του κέρδους. Του χρήματος. Του εφήμερου δηλαδή, του ρηχού και επίγειου.

Και λησμονήσαμε ότι δεν ήμασταν φτωχοί για να πλουτίσουμε. Δεν ήμασταν άσημοι για να ζηλώσουμε μανικά την ψεύτικη δόξα αυτού του κόσμου. Δεν ήμασταν στο σκοτάδι για ν΄ αναζητήσουμε τόσο απεγνωσμένα τα θολά φώτα του σύγχρονου πολιτισμού.

Αιώνες τώρα τούτος ο τόπος ακτινοβολούσε σ’ ολόκληρη την οικουμένη! Ήταν η ελπίδα των ανθρώπων των από περάτων έως περάτων της οικουμένης. Ήταν το φως που ακτινοβολούσε ζωή, χάρη και δύναμη σ’ όλο τον κόσμο.

Γιατί είχε μια κρυμμένη ομορφιά. Ένα πνευματικό κάλλος. Ένα αξιοζήλευτο μεγαλείο. Ένα “τζιβαϊρικό πολυτίμητο” κατά το Μακρυγιάννη. Ήταν ο τόπος που οι άνθρωποί του ζούσαν μ’ ένα μοναδικό τρόπο που καλλιεργούσε και αναδείκνυε αγίους. Ήταν τόπος αγιασμένος και γεμάτος χάρη. Ήταν ο τόπος που έζησαν και αγίασαν άγιοι, όπως ο άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, ο άγιος Νεκτάριος, ο άγιος Νικόλαος ο Πλανάς… Άγιοι, που η ζωή τους φώτιζε ολόκληρη την οικουμένη. Τα θαύματά τους σκέπαζαν τον πόνο και σκούπιζαν το δάκρυ όλων όσων τους επικαλούνταν με πίστη. Αυτός ο μικρός και άσημος τόπος πάντα είχε τους ανθρώπους του Θεού, που η αγία ζωή τους και ο ενάρετος βίος τους μετέτρεπε τα βουνά του σε άγια όρη και τα νησιά του σε ιερές νήσους.

Κι άκουγες τη φήμη αυτού του τόπου σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης. Κι έρχονταν εδώ απ’ όλο τον κόσμο με θαυμασμό κι ελπίδα, για να συναντήσουν τις σύγχρονες μεγάλες μορφές του. Τον π. Ιωσήφ τον Σπηλαιώτη, τον π. Ιάκωβο, τον π. Πορφύριο, τον π. Παΐσιο και άλλους.

Γεννήτρα οσίων και αγιοτόκος ήταν η μικρή μας Ελλάδα. Και φώτιζε το φως του Χριστού και της Ορθοδοξίας σ’ όλο τον κόσμο, έχοντας έτσι οικουμενική ακτινοβολία.

Γιατί από εδώ ξεκίνησαν οι μεγάλες ιεραποστολικές μορφές. Οι φωτιστές λαών και ηπείρων. Ο π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος, που πρωτόσπειρε το σπόρο της ορθοδοξίας στη Μαύρη Ήπειρο. Ο π. Χαρίτων Πνευματικάκις, που τον διαδέχθηκε με νεανικό ζήλο παρά την περασμένη ηλικία του, με σύνθημα και πόθο ιερό: “Χτυπάτε τις καμπάνες της Ορθοδοξίας”. Ο π. Κοσμάς Γρηγοριάτης. Μέχρι τον νυν Μητροπολίτη Πισιδίας π. Σωτήριο Τράμπα, που ευαγγελίσθηκε την ορθόδοξη πίστη και το λόγο του Θεού στην Κορέα, και τον γέροντα Εφραίμ τον Φιλοθεΐτη, που άναψε τον πόθο και χάραξε το δρόμο της μοναχικής πολιτείας σε εκατοντάδες νέους και νέες στην κοσμοπολίτικη Αμερικάνικη Ήπειρο.

* * *

Όταν ο μεγάλος Βρετανός βυζαντινολόγος Sit Steven Runciman μιλώντας στο BBC έλεγε ότι “ο 21ος αιώνας είναι ο αιώνας της Ορθοδοξίας”, δεν αποκάλυπτε μονάχα την οικουμενική αναζήτηση της Ορθοδοξίας· ανεπαίσθητα φανέρωνε και το δικό μας χρέος. Το χρέος των Ελλήνων Ορθοδόξων.

Ένας χρέος που δεν έπαψε να το υπογραμμίζει η απογοητευμένη αναζήτηση ολόκληρης της οικουμένης. Ένα χρέος που τούτες τις ώρες περισσότερο επιτάσσει στον καθένα μας να σκάψουμε μέσα μας. Να βρούμε τη χαμένη μας πίστη. Να ανατρέξουμε σ’ αυτήν όχι σαν ιδεολογία ή ιερό στοχασμό, αλλά σαν βίωμα και εμπειρία των αγίων μας.

Να ξαναβρούμε το ήθος που απεμπολήσαμε, την ευγένεια, τη φιλοτιμία, τη λεβεντιά, την αξιοπρέπεια, το μεράκι, την αίσθηση του μέτρου και της αρμονίας.

Να σκάψουμε σ’ αυτό το χώμα που πατάμε, γιατί είναι χώμα ποτισμένο με αίματα μαρτύρων, για να βρούμε ό,τι χάσαμε, ό,τι μας πήραν κι ό,τι τους δώσαμε.

Έχουμε χρέος στους προγόνους μας, στον εαυτό μας, στα παιδιά μας, στην οικουμένη ολόκληρη, που δεν έπαψε ν’ αποζητά το φως μας.

ΑΤΤΙΚΟΣ

Από το περιοδικό “Η Δράσις μας”, Δεκέμβριος 2010

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ