Είναι το μυστήριο της μετάνοιας μιας ψυχής, που συναισθάνεται την ευγνωμοσύνη αλλά και την ενοχή της ενώπιον του Χριστού, που σταυρώθηκε για να αναλάβει τις αμαρτίες μας και να μας επιστρέψει στον Παράδεισο. Ομολογεί κατόπιν ο άνθρωπος τις αμαρτίες του και υπόσχεται να αγωνιστεί για να εφαρμόσει το θέλημα του Θεού με ακρίβεια και αγάπη.

Αμαρτία είναι η παράβαση του θελήματος του Θεού. Συχνά έρχονται στον εξομολόγο άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι δεν έχουν κάνει σοβαρές αμαρτίες. Νομίζουν ότι αμαρτία είναι μόνον ο φόνος, η μοιχεία κλπ. Όμως η μεγαλύτερη αμαρτία είναι η περιφρόνηση του Θεού. Και περιφρονεί κανείς το Θεό όταν δεν ενδιαφέρεται να μάθει το θέλημά Του και να το εφαρμόσει στη ζωή του. Έτσι απομακρύνεται σταδιακά από το Θεό και χάνει την ουράνια βασιλεία και μακαριότητα. Αυτό είναι ο πνευματικός θάνατος.

Κανείς δεν εφεύρε την εξομολόγηση! Μας την παρέδωσε ο ίδιος ο Χριστός, όταν έδωσε στους Αποστόλους εντολή να συγχωρούν αμαρτίες, εν ονόματι του Θεού. Από τότε οι Απόστολοι χειροθέτησαν τους επισκόπους και αυτοί με τη σειρά τους, τους ιερείς και ποιμένες μέχρι σήμερα. Όσο μεγάλος άγιος και να είναι κανείς, δεν σώζεται χωρίς την εξομολόγηση, γι’ αυτό και ανήκει στα υποχρεωτικά μυστήρια, όπως και το βάπτισμα.

Άλλο πράγμα να τα λες σε έναν φίλο σου, ή ακόμη και στο Θεό (αλλά δεν ξέρεις φυσικά αν σε ακούει, γιατί και ο Φαρισαίος μιλούσε, αλλά μόνον αυτός τα άκουγε!) και άλλο πράγμα να τα λές στον πνευματικό που είναι πρόσωπο μπροστά στα μάτια σου και εκπρόσωπος του Θεού εκείνη τη στιγμή. Η εξομολόγηση σβήνει τις αμαρτίες όλες «αν φυσικά είναι ειλικρινής η μετάνοια» και ο άνθρωπος ξαναφτάνει στη στιγμή του βαπτίσματος, δηλαδή όπως όταν ο Χριστός τον ξέπλυνε με το αίμα του και τον καθάρισε. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι δεν χρωστάς στο Θεό και δεν πρόκειται να κριθείς, αλλά θα μπείς αυτόματα στη βασιλεία Του. Μάλλον η βασιλεία Του έχει έρθει ήδη από τώρα μέσα στην ψυχή σου.

Κανείς δεν είναι άξιος να μεταλαμβάνει το Σώμα και το Αίμα του Χριστού και όποιος το κάνει αυτό όχι μόνον δεν ωφελείται αλλά βάζει κρίμα μεγάλο στο λαιμό του. Ο Απόστολος Παύλος λέει ότι για το λόγο ότι πολλοί κοινωνάνε απροετοίμαστοι, αρρωσταίνουν και μερικοί και πεθαίνουν. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η προετοιμασία πριν τη θεία Κοινωνία και μάλιστα με τον καθαρισμό της Εξομολόγησης.

Όταν προετοιμάζεσαι για εξομολόγηση, ζήτα από το Θεό να σου δώσει φώτιση και ταπείνωση, ώστε να μπορέσεις να δεις όλες τις αμαρτίες σου και να ξεριζώσεις τα πάθη από την ψυχή σου. Έπειτα όταν πέφτεις σε μια αμαρτία, μην περιμένεις να πας για εξομολόγηση για να μετανοήσεις, αλλά εκείνη τη στιγμή να ζητάς από το Θεό να σε συγχωρέσει και έτσι πάντοτε θα είσαι καθαρός. Τέλος όταν πας για εξομολόγηση θα πείς όλες τις αμαρτίες σου, ότι θυμάσαι από τη στιγμή που γεννήθηκες μέχρι σήμερα, χωρίς να κρύψεις το παραμικρό, όπως δεν κρύβεις από το γιατρό τις πληγές σου, επειδή ντρέπεσαι!

Είναι μεγάλη αμαρτία να ξεφύγει κάτι από τον πνευματικό, από τις αμαρτίες των άλλων, γι’ αυτό και η εκκλησία δεν δίνει αυτό το χάρισμα σε όλους τους ιερείς, αλλά μόνον σε εκείνους που είναι ικανοί και έχουν κάποια ηλικία και μόρφωση συνήθως. Πρόσεξε όμως γιατί είναι αμαρτία και εσύ ο ίδιος να λες τι σου είπε ο πνευματικός στην εξομολόγηση για τις αμαρτίες σου και τι κανόνα σου έβαλε να τηρήσεις και να το συγκρίνεις με άλλους ανθρώπους και να κρίνεις.

ΚΑΝΟΝΑΣ

Κανόνας είναι μια οδηγία που θα σου δώσει ο πνευματικός για να εφαρμόσεις και να βοηθηθείς στην πνευματική σου ζωή. Ας πούμε θα σου πει να λες κάθε μέρα τους Χαιρετισμούς στην Παναγία ή το «Πάτερ ημών» κλπ. ή να λες το «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με» τριάντα φορές την ημέρα.

ΕΠΙΤΙΜΙΟ

Επιτίμιο είναι μια “συνταγή” που θα σου δώσει ο γιατρός της ψυχής (πνευματικός) για να σε βοηθήσει στη μετάνοια. Γιατί η μετάνοια δεν αποκτάται κατά παραγγελία, αλλά χρειάζεται κόπο και προσπάθεια και κάποια μυστικά που θα τα μάθεις από πνευματικά βιβλία και τον πνευματικό σου. Μπορεί να σου πει να νηστέψεις τρείς μέρες ή να επισκεφτείς ένα ίδρυμα ή να δώσεις ελεημοσύνη για την ψυχή σου κλπ.

Όπως έχεις τον οικογενειακό γιατρό που ξέρει το ιστορικό σου από παιδί και σε συμβουλεύει για κάθε πρόβλημα υγείας, έτσι πρέπει να έχεις και τον πνευματικό που να σε ξέρει και να τον εμπιστεύεσαι ότι και αν συμβεί. Στην αρχή ίσως χρειαστεί να γνωρίσεις 2-3, μέχρι να διαλέξεις εκείνον που αναπαύει την ψυχή σου και σε βοηθάει περισσότερο να πλησιάσεις το Θεό, αλλά μετά πρέπει να τον βλέπεις σαν πνευματικό πατέρα, αναντικατάτατο.