Άνοιξε το Τριώδιο…
-Άνοιξε το Τριώδιο… Ήταν υπέροχα… το Σάββατο το βραδάκι στην πλατεία. Κόσμος πολύς, κι απ’ το σχολείο μας παιδιά, καθηγητές. Μασκέ οι περισσότεροι, οι στολές πρωτότυπες, ονειρικές άλλες κι άλλες αστείες. Έπεφτε πολύ γέλιο καθώς προσπαθούσαμε να ανακαλύψουμε ποιον έκρυβε η κάθε μια.
Χάσατε, κυρία…
-Δέν πηγαίνω σε καρναβαλική γιορτή, παιδιά… κι έπρεπε ήδη να σας έχω ‘πεί τον λόγο. Αυτές οι γιορτές είναι κατάλοιπα της ειδωλολατρικής εποχής.
-Απίστευτο, πρώτη φορά τ’ακούω…
-Οι αρχαίοι ειδωλολάτρες μπορούσαν να απολαμβάνουν το μεθύσι και τις ανήθικες ηδονές χωρίς ενοχές, αφού είχαν επινοήσει θεό προστάτη του κρασιού και της αμπελουργίας, τον Διόνυσο. Τον λάτρευαν με οργιαστικές τελετές, φορώντας προσωπίδες, παραδομένοι στη μέθη. Εξευτέλιζαν τον εαυτό τους και μόλυναν την ψυχή τους, χωρίς να το συνειδητοποιούν, αφού το κλίμα ήταν διασκεδαστικό .
Σε όσους πίστεψαν στον Ένα και Τριαδικό και μόνον αληθινό Θεό και βαπτίζονταν, η Εκκλησία συνιστούσε να απέχουν εντελώς από τη λατρεία των ειδώλων και άρα και από τις γιορτές αυτές. Τους το έλεγε ξεκάθαρα: ήταν δαιμονικές επινοήσεις, ασυμβίβαστες με τη λατρεία του Αγίου Θεού. Για όσους επέμεναν να μετέχουν σ αυτές, οι Ιεροί Κανόνες όριζαν να αποκόπτονται από τη λατρευτική σύναξη της Εκκλησίας, μέχρι να αλλάξουν νοοτροπία και νά μετανοήσουν.
-Τότε κι αφού η Εκκλησία είναι αντίθετη σ αυτά, γιατί ο κύριος των θρησκευτικών μπήκε στην τάξη τις προάλλες κρατώντας ένα χοντρό βιβλίο με χρυσά μεγάλα γράμματα που έγραφαν «ΤΡΙΩΔΙΟ»;
-Ναι, το θυμάμαι κι εγώ και μάλιστα το άνοιξε ρωτώντας «τι έκανα αυτή τη στιγμή»;
-Ανοίξατε το Τριώδιο, είπαμε μερικοί κι εκείνος κάτι συμπλήρωσε. Δεν το θυμάμαι.
Θα σας πω είπε πως το Τριώδιο είναι ένα εκκλησιαστικό βιβλίο. Περιλαμβάνει τις ακολουθίες των δέκα εβδομάδων, κατά τις οποίες η Εκκλησία μας προετοιμάζει να ζήσουμε το βάθος των Παθών του Κυρίου και την ένδοξη Ανάστασή Του. Όταν λέμε «ανοίγει το Τριώδιο», εννοούμε ότι αρχίζει αυτή η περίοδος.
-Και τα μασκαρέματα τι σχέση έχουν;
-Καμία παρά μόνον ότι η διονυσιακή λατρεία, τα Ανθεστήρια, γίνονταν την ίδια εποχή, 11-13 του μηνός Ανθεστηριώνος, δηλαδή τέλη Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου.
-Κατάλαβα, τότε γινόταν το καρναβάλι.
-Η διονυσιακή λατρεία δεν λεγόταν έτσι. Η λέξη καρναβάλι είναι ιταλική (carne vale: απομακρύνω το κρέας) και σημαίνει απόκρια. Αρχίζει δηλαδή η νηστεία της Μ. Τεσσαρακοστής, οπότε σταματάμε να τρώμε κρέας.
-Εμείς την Κυριακή είχαμε τραπέζι τους θείους μου. Το περιμέναμε, γιατί είχαμε καιρό να βρεθούμε όλοι μαζί. Περάσαμε πολύ όμορφα.
-Ωραία οικογενειακή παράδοση, αρκεί να μη διαστρεβλώνεται με τα ειδωλολατρικά εθιμικά κατάλοιπα.
-Πάντως δεν νομίζω πως όλοι αυτοί πού μασκαρεύονται λατρεύουν τον Διόνυσο. Να ξεσκάσουν λιγάκι θέλουν, να γελάσουν, να χαλαρώσουν κι είναι τόσο απαραίτητο…
-Ισχύει, όμως θα συμφωνείς ότι το κάνουν με τρόπο που βλάπτει την ψυχή τους, αφού οι άνθρωποι γλεντώντας και γελώντας κάτω από τις προσωπίδες χάνουν το πρόσωπο του συνανθρώπου τους και το δικό τους πρόσωπο. Επιπλέον δημιουργείται ατμόσφαιρα τελείως αναιρετική εκείνης που στοχεύει να δημιουργήσει μέσα μας το κατανυκτικό Τριώδιο.
Η Εκκλησία μας αυτή την περίοδο μας ζητά το ακριβώς αντίθετο. Να βρούμε δηλαδή τον πραγματικό εαυτό μας, καί πολεμώντας τα πάθη μας, να συναντήσουμε το πρόσωπο του αδελφού μας. Να συνοδοιπορήσουμε προς τον Γολγοθά και τον κενό τάφο του Κυρίου μας Ιησού Χριστού και να ζήσουμε τη μόνη πραγματική χαρά, τη χαρά τής Ανάστασης.

      Μ.Φραγκοπούλου Αθαν. Η Πύλη της μετανοίας, Εκδ. «Ο ΣΩΤΗΡ», ΑΘΗΝΑ 1972, σελ. 14-16.
Περιοδικό «Πρός τή ΝΙΚΗ», Φεβρουάριος 2022