Το «Avatar» είναι μία ταινία επιστημονικής φαντασίας γαρνιρισμένη με άφθονη νεοεποχήτικη σάλτσα και συναρπαστικά 3D εφέ. Η νέα φιλόδοξη δημιουργία του παραμυθοποιού James Cameron, υπόσχεται να αλλάξει μια για πάντα τα κινηματογραφικά δεδομένα!
Εισαγωγή
Με αφορμή την πρωτοφανή εισπρακτική επιτυχία και την τεράστια απήχηση που είχε η ταινία «AVATAR» παγκοσμίως, θεωρήσαμε σκόπιμο να την προσεγγίσουμε με μία κριτική ματιά και να αποκωδικοποιήσουμε κάποιους από τους συμβολισμούς που εμπεριέχονται στην ταινία.
Για όσους δεν γνωρίζουν τη σεναριακή της πλοκή, η υπόθεση έχει ως εξής:
Η ιστορία διαδραματίζεται το 2154 μΧ. όταν η τεχνολογία στη γη έχει εξελιχθεί τόσο πολύ, ώστε κολοσσιαίες εταιρίες να χρηματοδοτούν εξωγήινες αποστολές για την εύρεση πολύτιμων μεταλλευμάτων.
Σ’ αυτό το σημείο εμφανίζεται και ο ήρωας της ταινίας, ο οποίος αν και είναι ανάπηρος (πρώην πεζοναύτης), είναι μέλος μιας ερευνητικής ομάδας που δραστηριοποιείται στον πλανήτη Πανδώρα, αντικαθιστώντας έτσι τον πρόσφατα θανόντα δίδυμο αδελφό του. Το δέλεαρ της ανθρώπινης εποίκησης σ’ αυτόν τον αφιλόξενο πλανήτη είναι η ύπαρξη ενός πανάκριβου μεταλλεύματος, το οποίο αποφέρει αμύθητα πλούτη στην εταιρία και της δίνει την δυνατότητα να διατηρεί στην Πανδώρα έναν άρτια εξοπλισμένο στρατό, πολύμορφες ερευνητικές μονάδες και υπερσύγχρονες μηχανές για την εξόρυξη του ορυκτού πλούτου του πλανήτη.
Στην Πανδώρα ευημερεί ο πολιτισμός των Νάβι, μιας φυλής που θυμίζει Ινδιάνους, με τη διαφορά ότι ο σκηνοθέτης τους οραματίστηκε σε μία πιο γιγαντόσωμη, πιο ευκίνητη και πιο χρωματιστή (μπλε) έκδοση.
Η επιστημονική ομάδα, στην οποία όπως είπαμε συμπεριελήφθη και ο πρωταγωνιστής της ταινίας, για να προσεγγίσει τους Πανδωριανούς, έχει δημιουργήσει γενετικά υβρίδια (AVATAR), τα οποία προέρχονται από ανθρώπινο και νάβι DNA και με ένα πολύπλοκο και εξελιγμένο ηλεκτρονικό πρόγραμμα η ανθρώπινη υπόσταση και συνειδητότητα συσσωματώνεται στα AVATAR και τα ζωοποιοεί.
Αποστολή του ήρωα είναι να πείσει τους αυτόχθονες κατοίκους να εγκαταλείψουν τον τόπο τους και να μετεγκατασταθούν αλλού, μακριά απ’ τα εδάφη που ήθελε να εκμεταλλευτεί η εταιρία. Κατά τη διάρκεια όμως της αποστολής του, μυείται σ’ αυτόν το μυστηριώδη πολιτισμό, αιχμαλωτίζεται απ’ την παραδεισένια εξωτική ομορφιά του πλανήτη και εμπνέεται απ’ τον τρόπο ζωής των κατοίκων του.  Έτσι, όταν έρχεται η ώρα να «μιλήσουν» τα όπλα, μιας και οι διπλωματικοί χειρισμοί απέβησαν άκαρποι, ο ήρωας προσχωρεί στις τάξεις των ιθαγενών και αγωνίζεται με όλες του τις δυνάμεις για τη σωτηρία τους απ’ τις φονικές ορδές των ανώτερα εξοπλισμένων ανθρώπων.
 
Κριτική
 
Το σενάριο της ταινίας είναι ένα κολλάζ από αναμασημένα και χιλιοπροβεβλημένα εμπορικά φρούτα, τύπου Pocahontas και Matrix και βρίθει από υποσυνείδητα και ενσυνείδητα μηνύματα.
Στα ενσυνείδητα μηνύματα, θα μπορούσαμε καταγράψουμε την πολιτική αλληγορία που έχει η ιστορία (Αμερικανοί άποικοι αφάνισαν τους Ινδιάνους για να εκμεταλλευτούν τα πλούσια σε πρώτες ύλες εδάφη τους), την ηθελημένη καταστροφή του περιβάλλοντος από τις σύγχρονες βιομηχανίες στο βωμό του κέρδους και το ότι οι λαοί δεν υποτάσσονται με την υπεροχή των όπλων, την επίδειξη δύναμης και τις βερμπαλιστικού τύπου κενολογίες.
Στα υποσυνείδητα μηνύματα ή έστω σ’ αυτά που δεν φαίνονται με την πρώτη ανάγνωση της ταινίας, συγκαταλέγονται χριστιανικοί, πανθεϊστικοί και ινδουιστικοί συμβολισμοί.
Xριστιανικοί συμβολισμοί: ο ήρωας της ταινίας με την ενσάρκωσή του σε Νάβι και την εκπλήρωση της προφητείας εξελίχτηκε στον πολυπόθητο Μεσσία τους. Μπορεί λοιπόν να γίνει παραλληλισμός με τον Χριστό, ο οποίος χωρίς να αποχωριστεί τη θεία Του φύση έγινε άνθρωπος,  και εκπληρώθηκαν στο Πρόσωπό Του όλες οι προφητείες που Τον ήθελαν Σωτήρα και Λυτρωτή του Ισραήλ.
Πανθεϊστικοί συμβολισμοί: η ταινία συνεχώς  προβάλλει τον ενεργειακό σύνδεσμο των Πανδωριανών με όλα τα φυτά και τα ζώα και αποδίδει στη φύση λατρευτικές τιμές. Η θεϊκή ενέργεια διαποτίζει κάθε πανδωριανό κύτταρο με επακόλουθο τα πάντα να θεωρούνται απορροή της Θ. Ουσίας. Στην πανθεϊστική φιλοσοφία ο Θεός και ο κόσμος ταυτίζονται. Ο Θεός βρίσκεται μέσα στον κόσμο, είναι η ψυχή του και ταυτόχρονα είναι σκέψη και ύλη. Ως ύλη, αποτελεί ενιαίο σύνολο με το σύμπαν, το οποίο οργανώνει και εμψυχώνει.
Ινδουιστικοί συμβολισμοί: στην ταινία γίνονται σαφείς αναφορές στην μετενσάρκωση,  στον διαλογισμό αλλά και στο ότι ο άνθρωπος αποτελεί μία σταγόνα του ωκεανού της παγκόσμιας ενέργειας και όταν πεθαίνει ενώνεται η ψυχή του μ’  αυτήν. Αντίστοιχα, μία από τις θεμελιώδεις αρχές του Ινδουισμού είναι ότι το θείο είναι απρόσωπο και διέπεται από φυσικούς και ηθικούς νόμους (κάρμα)∙ ότι ο άνθρωπος αποτελεί μία σπίθα της παγκόσμιας ψυχής (Άτμαν)∙ ότι η υπέρτατη αρχή του σύμπαντος, το Μπράχμαν, εφόσον είναι απρόσωπη, δεν μπορεί να προσβληθεί. Για την ινδική σκέψη, αμαρτία είναι κυρίως η άγνοια και αυτή πρέπει να νικηθεί με τη γνώση. Επίσης, ως γνωστόν δίνεται έμφαση στο διαλογισμό με σκοπό να εισδύσει ο άνθρωπος στο εσωτερικό του εγώ, να κατακτήσει την αυτοσυνειδησία. Ενώ στις πρώτες φάσεις διατηρούνται ορισμένα στοιχεία συνειδητότητας, στην τελευταία ο γιόγκι καταλήγει σε μια κατάσταση υπερβάσεως και αυτής ακόμη της αυτοσυνειδησίας. Δεν αντιλαμβάνεται πια ούτε χρώμα, ούτε οσμή, ούτε ήχο, ούτε αφή, ούτε τον εαυτό του, ούτε κανέναν άλλο. Αυτό θεωρείται επίγνωση, φωτισμός, το ποθητό επίπεδο.
Επίλογος
Μπορεί  η ταινία «AVATAR» με την πρωτοποριακή της τεχνολογία να καυχιέται πλέον ότι κατέχει ξεχωριστή θέση στο κινηματογραφικό στερέωμα και ότι χώρισε την ιστορία της 7ης τέχνης στα δύο, μπορεί να αποτελεί ένα τεχνολογικό θαύμα, ένα αισθητικό αριστούργημα, μία πανδαισία συναρπαστικών και μαγευτικών εικόνων που καταπλήσσουν και μαγνητίζουν τον θεατή απ’ το πρώτο μέχρι το τελευταίο λεπτό· δεν παύει όμως να αποτελεί ένα ακόμα σκαλοπάτι στη διεθνή εκστρατεία αλλοτρίωσης των λαών και επιβολής παγκοσμίως μίας ενιαίας θρησκείας. Είναι πλέον τόσο έκδηλο και πασιφανές, πως το κίνημα της «Νέας Εποχής» αναζητά ένα φιλοσοφικό κοκτέιλ, μία σούπα θρησκειών την οποία θα καταπιεί λαίμαργα, άκριτα και ανυποψίαστα ολόκληρος ο πλανήτης. Εμάς βέβαια όλα αυτά δε θα πρέπει να μας πτοούν· αντίθετα θα πρέπει να γαλβανίζουν την πίστη μας. Μπορούμε εμείς,  μια χούφτα Ορθόδοξοι Χριστιανοί, η «μικρή ζύμη»,  να  μετατρέψουμε τα σχέδια των επηρμένων «αντίχριστων» δυνάμεων σε μια απωθημένη ματαιοπονία!
Ζωτικός

ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ