Περί τά τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά τοῦ χωρίου Σιᾶς τῆς ἐπαρχίας Λευκωσίας πρός τό χωρίον Ἀλάμπρα, εὑρίσκεται μιά ἐρειπωμένη ἐκκλησία πλησίον χειμάῤῥου, ἡ ὁποία λέγεται Ἅϊ Γιάννης (Ἅγιος Ἰωάννης). Βορειοτέρα αὐτῆς τῆς ἐρειπωμένης ἐκκλησίας ἔχει κτισθεῖ νεώτερη ἐκκλησία, πάλιν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου. Οἱ κάτοικοι τήν ἀφιέρωσαν στόν Ἅγιον Ἰωάννην τόν Θεολόγο.
Ἡ ἀρχική ὅμως ἐκκλησία πού προϋπήρχε στόν τόπο τῆς ἐρειπωμένης ἐκκλησίας, κτίσθηκε ἐπ’ ὀνόματι τοπικοῦ Ἁγίου, τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου. Γκρεμισθεῖσα ὅμως σύν τῷ χρόνῳ οἱ κάτοικοι τῶν γύρω χωριῶν ἔκτισαν αὐτήν πού σῴζεται ἐρειπωμένη μέχρι σήμερα. Φαίνεται ὅτι εἶναι κτίσμα τοῦ 19ου αἰῶνος, διότι στήν μέση φέρει καμάραν καί στό ταβάνι τοποθετήθηκαν καλάμια πρίν τό τελικό σκέπασμα τῆς ὀροφῆς μέ κεραμίδια. Πρός τό Ἱερόν στά ἀριστερά ὑπάρχει ἡμικύκλιον κτίσιμο, πού πιθανόν νά ὑπῆρχαν κάποτε τά λείψανα τοῦ τοπικοῦ αὐτοῦ Ὁσίου τά ὁποία ἐφυλάσσοντο ἐκεῖ καί τά προσκυνοῦσαν οἱ πιστοί.
Ἐπ᾿ ὀνόματι λοιπόν τοπικοῦ Ἁγίου ἐκτίσθη ἡ πρώτη ἐκκλησία καί ὑπάρχουν οἱ ἑξῆς μαρτυρίες καί ἀποδείξεις: Στά ἀνατολικά τῆς ἐκκλησίας περί τά δέκα μέτρα, ὑπάρχει λαξευτή σπηλιά ἐντός βράχου, πλησίον τοῦ μικροῦ χειμάῤῥου στά ἀριστερά πού εἶναι κτισμένη καί ἡ παλαιά ἐκκλησία. Μέσα στήν μικρήν αὐτήν σπηλιά πού εἶναι σάν καταφύγιον, στά ἀριστερά της, ὑπάρχει πεζοῦλα πού ἐχρησιμοποιεῖτο ὑπό τοῦ οἰκήτορός της ἀσκητοῦ σάν κρεβάτι, λαξευμένο στήν πέτρα. Στά δεξιά τῆς σπηλιᾶς ὑπάρχει στενόμακρον μικρόν λαξευμένον κάθισμα. Οἱ διαστάσεις τῆς μικρῆς αὐτῆς σπηλιᾶς εἶναι 1,50 ὕψος, 1,90 πλάτος καί 2,05 μῆκος. Τήν ἐχρησιμοποιοῦσεν ὁ Ἀσκητής Ἰωάννης σάν καταφύγιον καί προστασίαν ἀπό τίς βροχές καί κυρίως ἐκεῖ κατέφευγε τόν καιρό τοῦ χειμῶνος.

Δευτέρα ἀπόδειξις ὅτι ἐπρόκειτο περί τοπικοῦ ἀσκητῆ εἶναι καί ἡ εὑρισκομένη ἐντός τῆς σπηλιᾶς παλαιά εἰκόνα κάποιου Ὁσίου Ἰωάννου, πού εἶναι ἀρκετά κατεστραμμένη καί τό ἐπίθετον τοῦ Ἁγίου εἶναι δυσανάγνωστον, ἐπειδή ἔπεσαν φλοῦδες ἀπό τό θεμέλιον τῆς εἰκόνος. Τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου στήν εἰκόνα εἶναι γραμμένο τοιουτοτρόπως: Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Σ .. A ... ΤΗΣ. Ἐκεῖ πού εἶναι τά γράμματα τῆς ἐπωνυμίας τοῦ Ἁγίου διεφθάρηκε τό θεμέλιον. Στό εἰλητάριον πού κρατεῖ ὁ Ὅσιος ἀναγράφεται: «Ἡ ἐλπίς μου ὁ Πατήρ, καταφυγή μου ὁ Υἱός, σκέπη μου τό Πνεῦμα τό Ἅγιον». Ἡ εἰκόνα μπορεῖ νά χρονολογηθεῖ ὡς ζωγραφιθεῖσα κατά τό πρῶτον ἥμισυ τοῦ ιθ’ (δεκάτου ἐννάτου) αἰῶνος καί εἶναι ἔργον τοῦ ζωγράφου Παρθενίου (1808 – 1848).
Τρίτη ἀπόδειξις εἶναι τά θαύματα πού ἔδειξεν τελευταίως ὁ Ἅγιος. Διότι τό δεύτερον ἀπό τά θαύματα πού γράφονται κατωτέρω, ὅπως τό διηγήθηκεν ὁ θεραπευθείς φανερώνει τοπικόν Ἅγιον, ἀσκητήν.

Τά θαύματα τοῦ Ἁγίου:
α) Ὁ Ἅγιος ἐθεράπευσε δεκαπεντάχρονον παιδί ἀπό τόν Κόρνον, τό ὁποῖον ἔπασχε ἀπό λευχαιμίαν, ὅταν προσέτρεξαν οἱ γονεῖς του πρός τόν Ἅγιον ζητοῦντες τήν βοήθειάν του.
β) Νέος ἀπό τά Κοκκινοχώρια, ὁ ὁποῖος ἔπεσεν ἀπό σκαλωσιάν – κατ’ ἄλλους ἀπό ἀσανσέρ (ἀναβατόριον) ὅταν τό ἐπιδιόρθωνεν – ἔμεινε παράλυτος ἐξ αἰτίας βλάβης τῆς σπονδυλικῆς του στήλης. Ἀκολούθως εἶδε τόν Ἅγιον στόν ὕπνον του καί τοῦ εἶπεν: Ἔλα στό σπήλαιόν μου καί ξάπλωσε στό κρεβάτι μου καί θά ἰατρευθεῖς.
Καί ἔτσι πῆγε στήν Σιά καί ἀφοῦ προσκύνησε στήν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου, ἀκολούθως πῆγε στό σπήλαιον καί ὅταν ἑξάπλωσε στό πέτρινον κρεβάτι τοῦ Ὁσίου καί ἐπικαλέσθηκεν τήν βοήθειάν του, σηκώθηκεν ὑγιής, δοξάζοντας τόν Θεόν καί εὐχαριστῶντας τόν Ἅγιον.
γ) Χριστιανός ἐκ Λυμπιῶν, ἔπαθε δυστύχημα στόν παλαιόν δρόμον Μοσφιλωτής – Ἀλάμπρας κοντά στό γεφύρι πού ὁδηγεῖ ὁ δρόμος στήν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου. Εἶχε μαζί του καί τά δύο του μωρά (βρέφη) τά ὁποῖα ἔπαθαν κατάγματα καί εὐρίσκονταν σέ ἀσχήμην κατάστασιν.
Εἶδε τήν ὥρα τοῦ δυστυχήματος ἔναν λαμπερόν γέροντα μέ λευκήν στολήν πού ἅρπαξε τά δύο του παιδιά καί τά σήκωσε πάνω καί ἔτσι δέν ἔπαθαν περισσοτέρην βλάβην. Καί μετά ἔμαθεν ὅτι ἐκεῖ κοντά εὑρίσκεται ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, ὅπου ἐπῆγε καί προσκύνησε καί ἀκολούθως ἐπῆγε καί εἶδε καί τό σπήλαιόν του.
Ὁ Ὅσιος Ἰωάννης ἦταν ἔνας ἀπό τούς Τριακοσίους ξένους Ἁγίους πού ἑκατοίκησαν στό νησί της Κύπρου. Ἐλάξευσεν ὅπως φαίνεται τό σπήλαιόν του ἔτσι μικρόν, ὅσο γιά νά τόν χωράει νά ξαπλώνει στήν ἐπί τῆς πέτρας λαξευμένην κλίνην του. Τό πιθανότερον ὁ τοπικός αὐτός Ἅγιος, νά εἶναι ὁ Ὅσιος Ἰωάννης, ὁ ἕνας ἀπό τούς πέντε Ὁσίους πού ἀναφέρει ὁ χρονογράφος Ἀρχιμανδρίτης Κυπριανός οἱ ὁποῖοι ἀσκήτευσαν στήν περιφέρειαν Λυθροδόντα (Ἰωσήφ, Φράσῃς, Εὐτύχιος, Θέλθας, καί Ἰωάννης) καί εἶναι ἀπό τούς ξένους ὅπου ἐκατοίκησαν εἰς τήν Νῆσον, καθώς ἀναφέρει.
Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Ἰωάννου τιμᾶται μέ Λειτουργίαν πού γίνεται στήν νέαν ἐκκλησίαν τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στίς 26 τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου.

Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx