Εἶναι ἕνας ἀπό τούς δώδεκα μικρούς λεγομένους προφῆτες.
Ἔζησε τόν 7ο αἰώνα πρό Χριστοῦ καί ἦταν ἀπό τή φυλή τοῦ Συμεών. Πατρίδα εἶχε τήν Ἐλκεσέμ, γι’ αὐτό ὀνομάστηκε καί Ναούμ ὁ Ἐλκεσαῖος.
Τό βιβλίο τῆς προφητείας του ἀποτελεῖται ἀπό τρία μικρά κεφάλαια καί ἀφορά τήν τύχη τῆς πόλης Νινευῆ.
Στό Α’ κεφάλαιο, ὑμνεῖ τόν Θεό.
Στό Β’ κεφάλαιο, προαναγγέλλει τόν ὄλεθρο τῆς Νινευῆ μέ τά ἅρματά της, τούς Ἱππεῖς καί τούς θησαυρούς της.
Στό Γ’ κεφάλαιο, χαρακτηρίζει τή Νινευή σάν πόλη τῶν αἱμάτων, τοῦ ψεύδους, τῆς μεγάλης ἀδικίας καί πορνείας.
Ἂς δοῦμε, ὅμως, τί λέει γιά τούς ἁμαρτωλούς ἀνθρώπους τέτοιας πόλης, καί τί γι’ αὐτούς πού εἶναι κοντά στόν Κύριο:
«Χριστός Κύριος τοῖς ὑπομένουσιν αὐτόν ἐν ἡμέρᾳ θλίψεως καί γινώσκων τούς εὐλαβουμένους αὐτόν καί ἐν κατακλυσμοί πορείας συντέλειαν ποιήσεται τούς ἐπεγειρομένους, καί τούς ἐχθρούς αὐτοῦ διώξεται σκότος». Ναούμ, Α’ 7 – 8.
Δηλαδή ὁ Κύριος εἶναι εὐεργετικός γιά ἐκείνους πού μένουν κοντά Του στίς ἡμέρες τῶν θλίψεών τους.
Γνωρίζει ὁ Κύριος καί περιβάλλει μέ συμπάθεια ἐκείνους πού Τόν σέβονται.
Ἐναντίον ὅμως τῶν ἁμαρτωλῶν, πού ἀλαζονικά μέ κάθε εἴδους ἁμαρτία ἐγείρονται ἐναντίον Του, θά ὁρμήσει σάν κατακλυσμός γιά νά τούς ἐξαφανίσει τελείως. Θά καταδιώξει τούς ἐχθρούς Του καί θά τούς κυριεύσει τό σκοτάδι τοῦ θανάτου.
Ὁ Προφήτης Ναούμ πέθανε εἰρηνικά καί τάφηκε στόν τόπο τῶν πατέρων του.
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Νόμῳ ἔλαμψας, προαναγγέλλων, τάς τῆς χάριτος, Ναούμ Προφῆτα, ὁμωνύμως παρακλήσεις ἐν Πνεύματι· δι’ ὧν ὁ Λόγος οὐσίαν τήν βρότειον, ἐπιφανείς τοῖς ἀνθρώποις κατηύφρανεν· ὅθεν πρέσβευε, Τριάδι τῇ πανοικτίρμονι, δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον. Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς πυρσός ἀκοίμητος Ναούμ Προφῆτα, φρυκτωρεῖς ἐν πέρασι, δι’ αἰνιγμάτων ἱερῶν, τήν τῶν μελλόντων ἀλήθειαν, ὧν τάς ἐκβάσεις ὁρῶντες τιμῶμέν σε.
Μεγαλυνάριον.
Φρόνημα οὐράνιον αἰσχηκώς, οὐρανίου δόξης, ἐχρημάτισας θεωρός, βίῳ τε τόν λόγον, Ναούμ ἐπισημαίνων· διό σέ ὡς Προφήτην, θεῖον γεραίρομεν.

Ὁ Ὅσιος Θεοδόσιος καταγόταν ἀπό τήν κωμόπολη τῆς Μωγαρισσοῦ, ἡ ὁποία ἀνῆκε στήν ἐπαρχία τῆς Καππαδοκίας. Ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ Λέοντος τοῦ Θρακός καί ἔφτασε ἕως καί τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Ἀναστασίου (491 – 518 μ.Χ.). Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Προαιρέσιος καί ἡ μητέρα του Εὐλογία. Ἦταν καί οἱ δυό εὐσεβεῖς καί πιστοί ἄνθρωποι. Ὁ Θεοδόσιος ὅμως, ἀπό θεῖο ζῆλο, δέν ἀκολούθησε τήν ἔγγαμο ζωή, ἀλλά τό μοναχικό βίο. Γι’ αὐτό ἔφυγε ἀπό τήν πατρίδα του καί πῆγε στά Ἱεροσόλυμα νά προσκυνήσει τούς Ἁγίους Τόπους. Στή συνέχεια μετέβη στήν Ἀντιόχεια, ὅπου ἐπισκέφθηκε τόν Ἅγιο Συμεών τόν Στυλίτη, ὁ ὁποῖος τόν ἐμύησε στά τῆς μοναχικῆς πολιτείας καί τῆς ἀρετῆς καί τοῦ προεῖπε ὅτι θά γίνει ποιμένας πολλῶν λογικῶν προβάτων. Ἀσκήτεψε κοντά στό θαυμαστό καί ἐνάρετο ἀσκητή, πού ὀνομαζόταν Λογγίνος, μέ τόν ὁποῖο μαζί μελετοῦσε, συζητοῦσε καί προσευχόταν καί τοῦ ὁποίου σπούδαζε τήν πνευματική διαύγεια καί τή μεγάλη ταπεινοφροσύνη.