Ὁ Ὅσιος Θεοδόσιος καταγόταν ἀπό τήν κωμόπολη τῆς Μωγαρισσοῦ, ἡ ὁποία ἀνῆκε στήν ἐπαρχία τῆς Καππαδοκίας. Ἔζησε κατά τούς χρόνους τοῦ Λέοντος τοῦ Θρακός καί ἔφτασε ἕως καί τούς χρόνους τοῦ αὐτοκράτορα Ἀναστασίου (491 – 518 μ.Χ.). Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Προαιρέσιος καί ἡ μητέρα του Εὐλογία. Ἦταν καί οἱ δυό εὐσεβεῖς καί πιστοί ἄνθρωποι. Ὁ Θεοδόσιος ὅμως, ἀπό θεῖο ζῆλο, δέν ἀκολούθησε τήν ἔγγαμο ζωή, ἀλλά τό μοναχικό βίο. Γι’ αὐτό ἔφυγε ἀπό τήν πατρίδα του καί πῆγε στά Ἱεροσόλυμα νά προσκυνήσει τούς Ἁγίους Τόπους. Στή συνέχεια μετέβη στήν Ἀντιόχεια, ὅπου ἐπισκέφθηκε τόν Ἅγιο Συμεών τόν Στυλίτη, ὁ ὁποῖος τόν ἐμύησε στά τῆς μοναχικῆς πολιτείας καί τῆς ἀρετῆς καί τοῦ προεῖπε ὅτι θά γίνει ποιμένας πολλῶν λογικῶν προβάτων. Ἀσκήτεψε κοντά στό θαυμαστό καί ἐνάρετο ἀσκητή, πού ὀνομαζόταν Λογγίνος, μέ τόν ὁποῖο μαζί μελετοῦσε, συζητοῦσε καί προσευχόταν καί τοῦ ὁποίου σπούδαζε τήν πνευματική διαύγεια καί τή μεγάλη ταπεινοφροσύνη.
Ὁ Σ. Εὐστρατιάδης, γιά τήν περίπτωση αὐτή, γράφει τά ἑξῆς, στό Ἁγιολόγιό του: «Ἡ τῆς ἀχειροποιήτου εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ ἀνακομιδή ἐκ τῆς Ἐδέσσης, ἔνθα ἐφυλάττετο μετά τῆς ἐπιστολῆς τοῦ Αὐγάρου, ἐγένετο ἐπί τῆς βασιλείας Ρωμανοῦ τοῦ Λεκαπηνοῦ τφ 944 καί κατετέθη εἰς τόν ἐν Βλαχέρναις ναόν τῆς Θεοτόκου, ἐξ οὐ μετετέθη εἰς τόν ἐν Φορῷ ναόν τῆς Θεοτόκου. Κατά δέ τό 967 Νικηφόρος ὁ Φωκᾶς μετεκόμισεν ἐξ Ἐδέσσης καί τήν κέραμον, ἐφ’ ἧς ἀπετυπώθη ὠσαύτως ἡ εἰκών τοῦ Χριστοῦ, διά τό εἶναι ταύτην πλησίον τῆς ἀχειροποιήτου εἰκόνος ἐν Ἐδέσσῃ ἐν τῷ αὐτῷ τόπῳ. Τήν περί τῆς εἰκόνος παράδοσιν διέσωσεν ὁ Ἱστορικός Εὐσέβιος (Ἐκκ. Ἱστ. βιβλ. Α’, κεφ. ιγ’). Ἡ εἰκών ἀπεστάλη ὑπό τοῦ Κυρίου πρός τόν τοπάρχην Ἐδέσσης Αὔγαρον διά τοῦ ἀποστόλου Ἀνανίου μετ’ ἐπιστολῆς τοῦ Κυρίου πρός τόν Αὔγαρον εἰς ἀπάντησιν προηγουμένης ἐπιστολῆς τοῦ τοπάρχου. (ἴδ. ταύτας ἐν τοίς Μηναῖοις καί ἐν τοῖς Συναξαρισταῖς)».
Πηγή: http://www.synaxarion.gr/gr/index.aspx
Ἀπολυτίκιο. Ἦχος β’.
Τήν ἄχραντον Εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν ἀγαθέ, αἰτούμενοι συγχώρησιν, τῶν πταισμάτων ἡμῶν, Χριστέ ὁ Θεός· βουλήσει γάρ ηὐδόκησας σαρκί, ἀνελθεῖν ἐν τῷ Σταυρῷ, ἵνα ῥύσῃ οὓς ἔπλασας, ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ· ὅθεν εὐχαρίστως βοῶμέν σοι· Χαρᾶς ἐπλήρωσας τά πάντα, ὁ Σωτήρ ἡμῶν, παραγενόμενος εἰς τό σῶσαι τόν κόσμον.
Κοντάκιον. Ἦχος β’. Τούς ἀσφαλεῖς.
Τήν θεαυγῆ, τῆς σῆς Μορφῆς ἐμφέρειαν, ζωαρχικάς, μαρμαρυγάς ἀστράπτουσαν, ἐξ Ἐδέσσης ἐδεξάμεθα, ὥσπερ φορέα πάσης δόσεως· Σύ γάρ τήν σήν εἰκόνα μορφωσάμενος, αὐτήν πρός τό ἀρχέτυπον ἀνήγαγες, ὁ μόνος ὑπάρχων πολυέλεος.
Μεγαλυνάριον.
Ἦκεν ἐξ Ἐδέσσης ἡ σή Εἰκών, ἐν τῇ βασιλίδι, κομισθεῖσα περιφανῶς, καί τῆς σῆς προνοίας, ἐκλάμπει τάς ἀκτῖνας, ἡλιακός ὡς δίσκος, ἡμῖν Φιλάνθρωπε.
